Παιδικό βρογχικό άσθμα και αναπνευστική φυσικοθεραπεία.

Το παιδικό βρογχικό άσθμα είναι το συχνότερο παιδιατρικό χρόνιο νόσημα επηρεάζοντας το 18% του παγκόσμιου πληθυσμού (Bruton et al., 2018).

Το βρογχικό άσθμα είναι μια ετερογενής νόσος, που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών. Τεκμηριώνεται με το ιστορικό ή τα αναπνευστικά συμπτώματα (συριγμός, δύσπνοια, «βάρος» στο στήθος και βήχας) που παρουσιάζουν διακύμανση μέσα στο χρόνο ως προς την εκδήλωση και την ένταση και συνοδεύονται από στένωση των αεραγωγών.

• Το παιδικό άσθμα έχει υψηλό κόστος για το ΕΣΥ (Zhang et al., 2019)
• Έχει  υψηλότερο επιπολασμό στις ανεπτυγμένες χώρες σε σύγκριση με τις αναπτυσσόμενες χώρες (ISAAC )
• Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την μελέτη της Πάτρας (1978-2018) καταγράφεται ελάττωση επιπολασμού την τελευταία δεκαετία σε παιδιά 8 10 ετών (Πρίφτης και Ανθρακόπουλος 2021). Η ανάπτυξη του άσθματος ποικίλει και διάφοροι παράγοντες παίζουν ρόλο όπως το βάρος γέννησης, η κληρονομικότητα, οι λοιμώξεις σε παιδική ηλικία, η ατμοσφαιρική ρύπανση, κ.α.

Ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών με άσθμα έχει αλλεργική προδιάθεση σε ένα ή περισσότερα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα που το ενεργοποιούν ή το επιδεινώνουν.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του άσθματος ποικίλλουν σε ένταση και διάρκεια και συνδέονται με μεταβλητή απόφραξη της ροής αέρα. Συνηθέστερα ο ασθενής νοιώθει:

• Δύσπνοια κυρίως στην προσπάθεια
• Βάρος ή σφίξιμο πίσω από το στέρνο
• Βήχα παροξυσμικό
• Συριγμό κατά την εκπνοή

Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να έχουν μεταβλητή ένταση κατά τη διάρκεια της ημέρας  – εβδομάδας – έτους. Η βρογχική φλεγμονή και η υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών μπορούν να συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και όταν τα συμπτώματα απουσιάζουν.

Ποια είναι τα αίτια του βρογχικού άσθματος;

 Τα αίτια του άσθματος ποικίλουν, τα πιο συχνά είναι:

• Αλλεργιογόνα, όπως η σκόνη του σπιτιού, η γύρη των λουλουδιών, το τρίχωμα των ζώων, είδη τροφίμων
• Ρύπανση του περιβάλλοντος και κάπνισμα
• Σωματικό ή ψυχικό stress
• Χημικές ουσίες (καθαριστικά, φάρμακα)
• Λοιμώξεις του αναπνευστικού
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Καιρικές συνθήκες (υγρασία, κρύος αέρας, ζεστός αέρας) 

Διάγνωση

Η διάγνωση του αλλεργικού άσθματος γίνεται με τη χρονική συσχέτιση της εμφάνισης των συμπτωμάτων με την έκθεση σε αλλεργιογόνο και ειδικές αναπνευστικές δοκιμασίες, όπως η σπιρομέτρηση.

Η διερεύνηση μπορεί να συμπληρωθεί από ειδικές  δερματικές δοκιμασίες νυγμών  (PRICK) ή ειδικά αντισώματα αίματος (RAST) από τον παιδοπνευμονολόγο.

Θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπεία του αλλεργικού άσθματος μπορεί να είναι απλή και να αφορά την αποφυγή του αλλεργιογόνου ή να αντιμετωπίζεται περιστασιακά με αντιαλλεργικά σκευάσματα και εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοειδή.

Τα αλλεργιογόνα  μπορεί να τα παίρνει ένα παιδί και καθ όλη τη διάρκεια του έτους για απευαισθητοποίηση από  συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου τα αλλεργιογόνα είναι πολλαπλά και η μόνη αποτελεσματική θεραπεία όταν το άσθμα αποκτήσει ιδιαίτερη σοβαρότητα είναι η χρήση βιολογικών παραγόντων που αδρανοποιούν την  IGE ή τις  ιντερλευκίνες που είναι ουσίες που προάγουν την αλλεργική αντίδραση.

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ

Αποτελέσματα συστηματικών ανασκοπήσεων υπέδειξαν πως:

• Οι Αναπνευστικές Ασκήσεις (ΑΑ)
• Η Ενδυνάμωση Εισπνευστικών αναπνευστικών Μυών (ΕΕΜ) – διαφραγματική αναπνοή
• Η Φυσική Άσκηση (ΦΑ)
• Η Βρογχική Παροχέτευση (ΒΠ) με συγκεκριμένες θέσεις και τεχνικές

Με τον έλεγχο της αναπνοής του παιδιού και τη χαλάρωση των αναπνευστικών μυών πετυχαίνουμε τον αποτελεσματικό βήχα και τον καθαρισμό των αεραγωγών από τις εκκρίσεις με Αυτογενή Παροχέτευση.

‘Όλα αυτά μπορούν να ενσωματωθούν παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή στο παιδικό άσθμα και να βελτιωθεί η αναπνευστική λειτουργία του παιδιού (Zhang et al., 2019; Garagorri-Gutierrez and Leiros Rodriquez 2022), μειώνοντας παράλληλα τα συμπτώματα του  άσθματος και τη συνεχόμενη χρήση των φαρμάκων (Marjolein et al., 2013).  Μειώνεται  δηλαδή η συνεχόμενη χρήση της αντιβίωσης από τυχόν υποτροπές που μπορεί να υπάρξουν. (ΠΙΝΑΚΑΣ 1)

Η φυσικοθεραπεία παρέχει ένα ευρύ φάσμα επιλογών για το βρογχικό άσθμα, καθώς η πλειοψηφία των αναπνευστικών παρεμβάσεων παρέχει:

• Θετικά αποτελέσματα έναντι της αποκλειστικής εφαρμογής της φαρμακευτικής αγωγής (Garagorri-Gutierrez and Leiros Rodriquez 2022)
• Βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των παιδιών (QoL) με μερικώς ελεγχόμενο επίπεδο άσθματος
• Τονίζεται βέβαια ότι η αναπνευστική φυσικοθεραπεία αντενδείκνυται στη φάση του σοβαρού ασθματικού παροξυσμού (Πρίφτης και Ανθρακόπουλος 2021)

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ

• Μια υγιεινή δίαιτα, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερο έλεγχο του άσθματος και σε βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας.
• Η απώλεια σωματικού βάρους σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα μπορεί να βελτιώσει τον έλεγχο του άσθματος.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ

Το άσθμα δεν είναι μόνο μια σωματική κατάσταση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το άσθμα επιδεινώνεται σε περιόδους άγχους, στρες και σε έντονα συναισθήματα. Για αυτό η ψυχολογία του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείρισή του.

Άγχος & Άσθμα: Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη αναπνοή (υπεραερισμό), κάνοντας τα συμπτώματα πιο έντονα.

Κατάθλιψη & Άσθμα: Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι με χρόνιες παθήσεις, όπως το άσθμα, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.

Στρες & Εξάρσεις: Η ψυχολογική πίεση μπορεί να κάνει το ανοσοποιητικό πιο ευαίσθητο σε φλεγμονές, αυξάνοντας τις κρίσεις άσθματος.

✨ Τι μπορείς να κάνεις;

✔ Τεχνικές χαλάρωσης, όπως διαφραγματική αναπνοή και mindfulness

✔ Στήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας

✔ Σωματική δραστηριότητα και σωστή διατροφή

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

• Bruton Anne, Amanda Lee, Lucy Yardley, James Raftery, Emily Arden-Close,    Sarah Kirby, Shihua Zhu, Manimekalai Thiruvothiyur, Frances Webley, Lyn  Taylor, Denise Gibson, Guiqing Yao, Mark Stafford-Watson, Jenny Versnel, Michael Moore, Steve George, Paul Little, Ratko Djukanovic, David Price, Ian D Pavord, Stephen T Holgate, Mike Thomas.  2018. Physiotherapy breathing retraining for asthma: a randomized controlled trial. Lancet Respiratory Medicine; 6: 19–28

• Garagorri-Gutierrez Daniel and Leiros-Rodriquez  Raquel. (2022) Effects of physiotherapy treatment in patient with brochial asthma: A systematic review. Physiotherapy Theory and Practice April 38(4) 493-503.
  
• Marjolein L.J. Bruurs , Lianne J. van der Giessen , Heleen Moed (2018) The effectiveness of physiotherapy in patients with asthma: A systematic review of the literature. Respiratory medicine. 107,483-494
  
• Weijian Zhang, MDa, Lilong Liu, MM, Wenhao Yang, MM, Hanmin Liu, MD. (2019)  Effectiveness of physiotherapy on quality of life in children with asthma Study protocol for a systematic review and meta-analysis. Medicine, 98:26,1-4
  
• Πρίφτης Κ και Ανθρακόπουλος. (2021) Παιδιατρική πνευμονολογία. Εκδόσεις τεχνόγραμμα. Αγία Παρασκευή.

Ευχαριστούμε το Πρότυπο Αναπνευστικό Κέντρο για το πολύ χρήσιμο άρθρο.

Δείτε επίσης: