Έγκαυμα από τον ήλιο στο παιδί, τι πρέπει να κάνουμε;
Η Κωνσταντίνα Φραγκιά Τσίβου, M.D., Ph.D, Παθολογοανατόμος και Πρόεδρος του Οργανισμού για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση του Μελανώματος «ΜΕΛΑΜΠΟΥΣ», μας ενημερώνει για τους πιθανούς κινδύνους των παιδιών από τον ήλιο και πως μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε. Τι συμβαίνει όταν δεν βάλουμε αντηλιακό;
Τι κίνδυνοι υπάρχουν για ένα παιδί από την έκθεση στον ήλιο χωρίς τη κατάλληλη ηλιοπροστασία;
Το δέρμα και γενικά ο οργανισμός των παιδιών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς τη σωστή εφαρμογή των κανόνων ηλιοπροστασίας.
Οι κίνδυνοι μπορεί να είναι άμεσοι και να εκδηλώνονται μέσα σε λίγες ώρες από τη στιγμή της υπερβολικής και χωρίς την εφαρμογή των κανόνων έκθεσης του παιδιού στον ήλιο, με τη μορφή διαβαθμιζόμενης σοβαρότητας καταστάσεων οι οποίες περιλαμβάνουν την αφυδάτωση, την ηλίαση και την ηλιακή καταπληξία [shock]. Βασική παράμετρος στις συγκεκριμένες νοσηρές εκδηλώσεις αποτελεί η απώλεια νερού από τον ανθρώπινο οργανισμό η οποία είναι εντονότερη και ταχύτερη, όσο μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού. Ο πυρετός, η αδυναμία, η ζάλη ή σύγχυση ή και η λιποθυμία με απώλεια αισθήσεων, αποτελούν επακόλουθα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιασθούν ή και να αποβούν μοιραία για τη ζωή, αν το παιδί δεν αντιμετωπισθεί θεραπευτικά έγκαιρα και σωστά.
Το ηλιακό έγκαυμα, που εκδηλώνεται με τη μορφή ερυθρότητας στο δέρμα, πόνου ή και φυσαλίδων, 5-6 ώρες μετά την υπερβολική έκθεση του παιδιού ή του έφηβου στον ήλιο, έχει αποδειχθεί ιατρικά ότι διπλασιάζει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος και μάλιστα μελανώματος στη μετέπειτα ζωή του.
Επιπρόσθετα, οι μεταβολές του αμυντικού συστήματος, η φωτοευαισθησία, ο πρώιμος καταρράκτης των οφθαλμών και η πρόωρη γήρανση, αποτελούν παθολογικές καταστάσεις που εμφανίζονται σε ενήλικες, σχετιζόμενες με την υπερβολική και χωρίς ηλιοπροστασία έκθεση του ατόμου, μέχρι τα 18 πρώτα χρόνια της ζωής του.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι και η υπερβολική εφαρμογή των κανόνων ηλιοπροστασίας, ιδιαίτερα σε παιδιά με σκουρόχρωμο δέρμα, μπορεί να προκαλέσει μελλοντικά σοβαρά προβλήματα υγείας στον οργανισμό τους, σχετιζόμενα με την ανεπάρκεια της παραγωγής της Βιταμίνης D [αδυναμία, οστεοπόρωση, καρδιαγγειακά προβλήματα, σοβαρές κρίσεις άσθματος, καρκίνο]. Η επίδραση της υπεριώδους [UV] ακτινοβολίας στο δέρμα, αποτελεί την προϋπόθεση για τη σύνθεση της προβιταμίνης D η οποία στη συνέχεια μέσα στον οργανισμό, θα γίνει Βιταμίνη D συμβάλλοντας μαζί με το ασβέστιο στη δημιουργία δυνατού σκελετού για το παιδί κατά την ηλικιακή του εξέλιξη.
Είναι άξιο έρευνας το γεγονός ότι στην Ελλάδα μια χώρα με έντονη ηλιοφάνεια, τα τελευταία χρόνια έχει διαπιστωθεί ακόμα και έντονου βαθμού ανεπάρκεια της Βιταμίνης D σε νεαρά ενήλικα άτομα 30 ή και 40 ετών.
Τα παραπάνω καθιστούν προφανή την εφαρμογή των κανόνων ηλιοπροστασίας έχοντας κατά νου το ‘παν μέτρον άριστον’ των αρχαίων Ελλήνων.
Ποια σημάδια-συμπτώματα πρέπει να προσέχουμε στο παιδί ώστε να προλάβουμε έγκαιρα κάποιο πιθανό πρόβλημα;
Η ερυθρότητα του δέρματος σε συνδυασμό με πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία για παιγνίδι, ζάλη, ναυτία και γρήγορη ανάσα αποτελούν τα πρώτα σημεία της ηλίασης. Το παιδί τοποθετείται αμέσως σε δροσερό περιβάλλον. Αν χρησιμοποιηθούν air-condition ή ανεμιστήρας, θα πρέπει να προσέξουμε ώστε το παιδί να μη βρίσκεται στην πορεία του ρεύματος αέρα που προκαλούν. Το παιδί θα πρέπει να ξαπλώσει με όσο το δυνατόν λιγότερα ρούχα, παραμένοντας μόνο με το εσώρουχο αν είναι δυνατόν.
Με θερμόμετρο μετράται τακτικά η θερμοκρασία του σώματός του. Κρύες κομπρέσες, ντους ή μπάνιο με δροσερό νερό και αντιπυρετικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελαττωθεί ο πυρετός. Εφόσον το παιδί ζητά νερό θα πρέπει να του προσφέρεται με καλαμάκι ή μικρό κουταλάκι και ανά διαστήματα, ώστε να μην αρχίσει εμέτους. Η κάλυψη αναγκών του παιδιού σε ηλεκτρολύτες, αν έχει ήδη κάνει εμετό, εξυπηρετείται από αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη και μετά την αφαίρεση του αερίου που περιέχουν ή με την προσθήκη αλατιού στο νερό που του χορηγείται [ένα κουταλάκι γλυκού αλάτι σε ένα λίτρο νερού]. Ο πονοκέφαλος ανακουφίζεται με παυσίπονο.
Εφόσον ο πυρετός ελέγχεται και το παιδί είναι σε καλή γενικά κατάσταση ή παρουσιάζει προοδευτικά διάθεση για παιγνίδι, θα πρέπει για ένα διήμερο τουλάχιστον να μην εκτεθεί στον ήλιο και να παραμείνει μέσα στο σπίτι, σε στενή παρακολούθηση εκ μέρους του γονέα και με ελαφρά διατροφή.
Αν ο πυρετός δεν υποχωρήσει, οι έμετοι αυξάνονται και το παιδί παρουσιάσει κράμπες υπνηλία, μειωμένη επαφή, ταχυκαρδία, σύγχυση, φουσκάλες στο δέρμα ή απώλεια ούρων και κοπράνων, θα πρέπει άμεσα να μεταφερθεί στο εγγύτερο κέντρο υγείας ή νοσοκομείο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του με φάρμακα μέσω ορού.
Σε κάθε περίπτωση, αν η ηλίαση δεν φαίνεται ήπιας μορφής, ο γονιός θα πρέπει να έχει τη συμβουλή ενός ιατρού, ώστε να αποφύγει την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Μωρό με ηλίαση, δεν αντιμετωπίζεται σε καμία περίπτωση στο σπίτι και θα πρέπει άμεσα να εισαχθεί σε νοσοκομείο.
Η αφυδάτωση, σε μικρό παιδί και ιδιαίτερα σε μωρά μπορεί να εξελιχθεί σε ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα και σωστά.
Σε μωρό, εκδηλώνεται με μεταβολή της συμπεριφοράς, υπνηλία, ελαττωμένες σε αριθμό βρεγμένες πάνες, κλάμα χωρίς δάκρυα, μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια, κρύα πόδια και χέρια, χαμηλό σφυγμό και γρήγορες ή και ‘βαριές’ ανάσες.
Μεγαλύτερα παιδιά θα διαμαρτυρηθούν για αδυναμία, μυϊκές κράμπες και θα εκδηλώσουν επιπρόσθετα των συμπτωμάτων των μωρών αποπροσανατολισμό και μη διάθεση για παιγνίδι.
Η χορήγηση του νερού με προσοχή σε μικρές δόσεις με κουταλάκι ή καλαμάκι, είναι βασικό στοιχείο της αντιμετώπισης της αφυδάτωσης για την αποφυγή εμέτων. Αν παρουσιασθούν έμετοι, για την αναπλήρωση των ηλεκτρολυτικών διαταραχών μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά διαστήματα και σε μικρές δόσεις, ειδικά διαλύματα ηλεκτρολυτών με διάφορες γεύσεις ή και αναψυκτικά αφού ανοιχθούν για να φύγει το αέριο που περιέχουν.
Σε κάθε περίπτωση όσο μικρότερη η ηλικία του παιδιού ή βαρύτερη η συμπτωματολογία του, συνιστάται η επαφή του γονιού με ιατρό, για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε ένα έγκαυμα στα παιδιά από τον ήλιο και που πρέπει να απευθυνόμαστε;
Για τον πόνο στην περιοχή του ηλιακού εγκαύματος, εφαρμόζονται ειδικά φάρμακα που επιβάλλεται να υπάρχουν στο φορητό φαρμακείο που θα πρέπει να έχει προμηθευθεί η οικογένεια για τις διακοπές.
Αν δεν διατίθεται τέτοιο φάρμακο, με βάση το γεγονός ότι το ηλιακό έγκαυμα εκδηλώνεται συχνά το βράδυ και 5-6 ώρες μετά την ώρα που θα επισυμβεί [πχ το μεσημέρι κατά το κολύμπι ή το παιγνίδι στην παραλία] συνιστάται η εφαρμογή στην περιοχή του εγκαύματος κρύου γάλακτος ή γιαουρτιού που θα απαλύνει τον πόνο. Το πρωί, εφόσον το έγκαυμα είναι εκτεταμένο ή έντονο, συνιστάται η επίσκεψη σε ιατρό ή σε Κέντρο Υγείας/Νοσοκομείο της περιοχής.
Αν το έγκαυμα συνοδεύεται από φυσαλίδες, θα πρέπει να φροντίσουν οι γονείς να μην προκληθεί εκ μέρους τους η ρήξη της φυσαλίδας για να μην επιμολυνθεί. Η χρήση αντισηπτικών και τοπική αντιβιοτική αγωγή, θα πρέπει να εφαρμόζεται εφόσον υποδειχθεί και σε στενή συνεργασία με ιατρό.
Η Κωνσταντίνα Φραγκιά – Τσίβου, M.D., Ph.D, Ιατρός Παθολογοανατόμος, είναι Επιστημονική Διευθύντρια του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου HistoBio Diagnosis [HBD] και Πρόεδρος του «ΜΕΛΑΜΠΟΥΣ», Οργανισμού για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση του Μελανώματος.
Στοιχεία Επικοινωνίας: dfrangia@otenet.gr
